วิธีสื่อสารกับผู้ป่วย.. เมื่อเข้าสู่ช่วงสุดท้ายของชีวิต
- บอกดี หรือ ไม่บอกดี?
ลองถามตัวเองดูสิคะ.. ว่าเราอยากรู้ความจริงเกี่ยวกับตัวเองไหม?
จากการสำรวจพบว่า ร้อยทั้งร้อยของผู้ป่วยอยากรู้ความจริงว่าตัวเองเป็นโรคอะไร แม้จะต้องเผชิญกับความรู้สึกหลายอย่าง สิ่งสำคัญกว่าการรู้หรือไม่รู้ คงจะเป็นเรื่องของการวางแผนชีวิตทั้งวางแผนการรักษาว่าจะเลือกรักษาแบบใด และการวางแผนทำสิ่งที่อยากทำแล้วยังไม่ได้ทำหากผู้ป่วยไม่รู้ว่าตัวเองเจ็บป่วยร้ายแรง มีเวลาเหลืออยู่จำกัด ผู้ป่วยอาจไม่ได้วางแผนชีวิต และหากต้องเสียชีวิตไปอย่างติดค้าง อาจทำให้ญาติรู้สึกผิดตามมาภายหลัง
เทคนิคการแจ้งข่าวร้ายกับผู้ป่วย
- บอกเท่าที่ผู้ป่วยอยากจะรู้ ก่อนอื่นแพทย์มักถามผู้ป่วยก่อนว่า รู้เรื่องความเจ็บป่วยของตัวเองอย่างไรบ้าง แล้วจึงบอกเท่าที่คิดว่าผู้ป่วยจะรับได้ ด้วยความเห็นอกเห็นใจ
- บอกในช่วงที่ผู้ป่วยพร้อมรับข้อมูล เราอาจเลี่ยงไปใช้คำที่ไม่น่ากลัวแทน เช่น แทนที่จะบอกว่า “มะเร็ง” เปลี่ยนมาเป็นคำว่า “เนื้อไม่ดี” แทน แต่สิ่งสำคัญคือ ควรสื่อความหมายให้ทราบว่า ผู้ป่วยมีเวลาเหลืออยู่จำกัด
- ติดตามดูแลสภาพจิตใจของผู้ป่วย
- สิ่งสำคัญที่สุด แพทย์ควรสรุปผลการวินิจฉัยและแผนการรักษาให้ผู้ป่วยฟังอีกครั้ง
- เทคนิคพร 3 ประการ
การได้ช่วยให้ผู้ป่วยได้ทำในสิ่งที่คั่งค้าง ถือเป็นการช่วยลดทุกข์ของผู้ป่วยอีกทางหนึ่ง
เทคนิคนี้ให้อะไรมากกว่าที่เราคิด หลายๆครั้งการพูดคุยกับคนไข้ที่ใกล้เสียชีวิตเวลามักเป็นสิ่งที่มีอยู่จำกัด การใช้เทคนิคพร 3 ประการ จึงเป็นเหมือนทางลัดให้เข้าใจความต้องการของผู้ป่วยได้ในระยะเวลาสั้นๆ
- คนตัดสินใจแทน
เป็นสิ่งสำคัญที่ทุกๆคนควรมีโอกาสเลือกเอาไว้ ก่อนที่ตนเองจะไม่สามารถตัดสินใจได้ แบ่งเป็น 2 ชนิดได้แก่
3.1 ผู้ตัดสินใจแทนเกี่ยวกับเรื่องการเงิน เมืองไทยเราทั่วไปจะใช้วิธี “บอกกันเอาไว้” หรือรู้กันเองมากกว่า
3.2 ผู้ตัดสินใจแทนเรื่องสุขภาพ ไม่จำเป็นต้องเป็นคนเดียว อาจเลือกสมาชิกหลายๆคนให้มาร่วมกันเป็นผู้ตัดสินใจ
- นานแค่ไหน ?
คำถามยอดฮิต ที่ผู้ป่วยและญาติต้องการรู้ แต่ความจริงไม่มีใครตอบได้แน่นอน แพทย์ในละครทีวีอาจชอบตอบเป็นเลขเด็ด เช่น 3 เดือน 6 เดือน ความจริงแล้วเราจะพบว่า เวลาในความหมายของผู้ป่วย อาจหมายถึงว่า ผู้ป่วยมีเวลาเพียงพอที่จะทำสิ่งที่ยังติดค้าง หรือทำตามความฝันหรือไม่
ขอขอบคุณ
สุข รัก เข้าใจ.. ในช่วงสุดท้ายของชีวิต
ผู้เขียน : แพทย์หญิงดาริน จาตุรภัทรพร